e recente uitspraak van het Haagse Gerechtshof houdt in dat Mugimba (evenals zijn landgenoot Jean Claude Iyamuremye) elk moment op het vliegtuig kan worden gezet. Dit tot grote teleurstelling van zijn advocaat en familie, die geen enkel vertrouwen hebben in een eerlijk proces en vrezen voor zijn leven. Ze klampen zich vast aan een laatste juridische strohalm: het Committee Against Torture (Comité tegen marteling, een afdeling van het Hoge Commissariaat voor de Mensenrechten). Advocaat Caroline Buisman: ,,Dat comité heeft gevraagd om een vertaling van alle stukken en kan eventueel bewerkstelligen dat de voorgenomen uitlevering wordt uitgesteld." En uitstel biedt dan weer nieuwe kansen, want ,,ook de situatie in Rwanda verandert voortdurend.''

Mugimba vluchtte met gezin naar Nederland en kreeg zonder problemen een verblijfsvergunning. In Leusden zette hij een winkel op in Afrikaanse producten. Bijna twintig jaar na de genocide werd hij beschuldigd van deelname aan het bloedbad. Het staat voor hem vast dat het zijn politieke voorkeur is die hem de das om deed. Opmerkelijk genoeg werd hij namelijk pas aangeklaagd toen hij openlijk steun betuigde aan Victoire Ingabire, oppositiekandidaat voor de presidentsverkiezingen in Rwanda. Zij keerde daartoe vanuit Nederland terug naar haar geboorteland, waar ze inmiddels is gedetineerd voor 15 jaar.

<
DONORDARLING Truus Jonker uit Nijkerk heeft affiniteit met Rwanda en andere Afrikaanse landen. Een jaar lang bood ze een Rwandese vluchteling onderdak. Vanwege haar kennis van de Franse taal werd gevraagd of ze dossiers en brieven in de zaak-Mugimba wilde vertalen. Van het een kwam het ander en inmiddels is ze, informeel, woordvoerder van de familie. Ze is overtuigd van de onschuld van de Rwandees, al is dat niet zozeer het punt. Maar uitlevering aan Rwanda betekent volgens haar vooral dat een eerlijk proces bij voorbaat uitgesloten is. En Nederland is er veel aan gelegen om de relatie met dit land niet aan te tasten. Jonker: ,,Rwanda is een van de donordarlings van Nederland. Ons land stak veel geld en energie in onder meer het verbeteren van de justitiële sector. De afgelopen jaren hebben we gezien dat Nederland veel wil doen voor de goede verstandhouding tussen beide landen. Wij vermoeden dat deze uitlevering in dit kader past."

Victor, Mugimba's oudste zoon, gaat elke week op bezoek bij zijn vader in de gevangenis in Almere. Hij is somber gestemd. ,,We zijn helemaal kapot. Als mijn vader aan Rwanda wordt uitgeleverd en hij krijgt daar geen eerlijk proces, dan is het te laat. Hij zegt dat we erin geluisd zijn. Het bewijs klopt niet. De aanklacht is vals, dat is aangetoond, maar dat wordt niet serieus genomen. Advocaten hebben geprobeerd politici ervan te overtuigen dat er fouten zijn gemaakt." Dat leverde niets op. ,,Het lijkt alsof het om iets gaat dat al besloten is."

Evenals zijn moeder en drie broers, van wie de jongste twee gehandicapt zijn, woont Victor in Leusden. Daar heeft de familie goede contacten en ervaren ze ook steun. ,,Mensen die ons kennen, begrijpen het niet. Mijn vader was heel betrokken in de kerkelijke gemeenschap, deed vrijwilligerswerk.''

LANGE ARM Over de vraag of Mugimba zich schuldig heeft gemaakt aan betrokkenheid bij de genocide, zoals de aanklacht luidt, kan advocaat Buisman inhoudelijk niets zeggen. ,,Maar het blijft heel wrang. Feitelijk bewijs is er niet, er zijn geen getuigenverklaringen. Hij komt uit een bepaald milieu, dat is het vooral." (Mugimba was lid van de CDR, Coalitie voor de Verdediging van de Republiek, een partij waaraan een militie verbonden was die betrokken was bij de genocide).

,,Voor ons houdt het hierna wel zo'n beetje op", aldus Buisman. Zaken om uitlevering van verdachten tegen te houden zijn sowieso moeilijk te winnen. De spreekwoordelijke lange arm van Turkije is inmiddels een begrip. Caroline Buisman wil die twee landen niet met elkaar vergelijken, maar benadrukt dat ook Rwanda een lange arm heeft, zij het dat die minder zichtbaar is. ,,Hoe erg het gesteld is met de dictatuur in Rwanda wordt sterk onderschat. De realiteit is dat de juridische macht er niet onafhankelijk is."
Gerenommeerde kenners van het internationaal recht delen die opvatting; zij hebben eveneens ernstige twijfels over een eerlijke rechtsgang in Rwanda. Ook volgens advocaat Geert-Jan Knoops, die eerder bij de zaak-Mugimba betrokken was, gaat het om een politiek proces. ,,Uitgebreid onderzoek van Nederland voorafgaand aan de verlenging van zijn verblijfsvergunning heeft nooit enige aanwijzing opgeleverd dat Mugimba betrokken is geweest bij genocide. Sterker nog, uit onderzoek van Buitenlandse Zaken bleek dat Mugimba niet betrokken was bij genocide'', zo liet hij tegenover het ANP weten. Volgens hem is er ,,duidelijk sprake van een politieke vervolging."

In een ultieme poging om zijn eigen zaak te bepleiten schreef Mugimba enkele weken geleden een open brief aan minister Van der Steur van Justitie. Hij noemt zich ,,slachtoffer van een politiek complot", waarvan de beschuldigingen geënsceneerd zijn en waarvan hij de bewijzen ter beschikking heeft. ,,Ik heb niets te verbergen omdat ik 100% onschuldig ben. In Rwanda zal ik, als politieke tegenstander van het huidige regime, nooit een eerlijk proces krijgen.